با توجه به این حرف که امام زمان(عج) وقتی ظهور می کند انتقام ظلم هایی را که در حق اهل بیت ـ علیهم السلام ـ شده است می گیرند می خواستم بدانم با توجه به اینکه تمام کسانی که در شهادت اهل بیت شرکت داشته اند دیگر در قید حیات نیستند این انتقام به چه صورتی خواهد بود؟

در پاسخ به چند نکته لازم است اشاره نماییم:
1.اصل موضوع انتقام گیری امام عصر (عج) از دشمنان در عصر ظهور امری است که در بسیاری از روایات بدان تأکید شده است و بر همین اساس آن حضرت به عنوان «منتقم» لقب گرفته است.
2. در برخی از روایات و ادعیه انتقام گیری امام زمان در خصوص دشمنان وقاتلان امام حسین ـ علیه السلام ـ نقل شده است.
در مورد انتقام از دشمنان و قاتلان امام حسین ـ علیه السلام ـ آمده است « القائم منا اذا قام طلب بثار الحسین ـ علیه السلام ـ ».[1] قائم ما هر وقت ظهور کند به خونخواهی جدش حسین ـ علیه السلام ـ از قاتلان او انتقام خواهند گرفت. همچنین از امام باقر ـ علیه السلام ـ درذیل آیه « و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا».[2]
نقل شده است که منظور از مظلوم در آیه حسین بن علی ـ علیه السلام ـ است و ما اولیای او هستیم و قائم ما هر وقت قیام کند، انتقام خون او را خواهند گرفت.[3]
برخی از روایات ناظر به انتقام حضرت قائم از همه کافران، معاندان و نواصب و کسانی اند که با اهل بیت ـ علیهم السلام ـ عداوت و دشمنی دارند. امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: القائم اذا قام انتصر من بنی امیه و من المکذبین و النصاب …».[4] هرگاه قائم قیام کند او و اصحابش از بنی امیه و مخالفان و نواصب انتقام خواهند گرفت.
در روایت دیگر از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فرمود: ما لمن خالفنا فی دولتنا من نصیب ان الله قد احل لنا دمائهم عند قیام قائمنا فالیوم محرم علینا و علیکم ذلک فلا یغرنک احد اذا قام قائمنا انتقم لله و للرسول و لنا اجمعین.[5] برای مخالفان ما در دولت ما نصیبی نیست خداوند حلال نموده است خون آنان را در هنگام قیام قائم ما اما امروز چنین چیزی بر ما و شما حرام است سپس مبادا فریب بخورید.
وقتی قائم ما قیام کرد برای خدا و رسول خدا و ما اهل بیت، انتقام از دشمنان خواهند گرفت.
از امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ نیز در ذیل آیه «فمهَل الکافرین امهلهم رویدا» نقل شده است که فرمود: امهل الکافرین یا محمد رویدا لو بعث القائم فینتقم من الجبارین و الطواغیت».[6] یعنی: معنای آیه این است که ای پیامبر به کافران مهلت بده اندکی زیرا هنگامی که قائم قیام کند از همه جباران و طاغوتیان انتقام خواهند گرفت. این دسته از روایات گرچه شامل ظالمان و دشمنان اهل بیت در گذشته نیز می شود اما ظاهر کلماتی مثل « عند قیام قائمنا» گویای انتقام حضرت از دشمنان در آن عصر و زمان است.
2. نکته قابل توجه در مورد این نوع روایات، اعتبار سند و مقدار دلالت این گونه نقل ها است که جای تأمل و بررسی دارد. با فرض صحت سند این روایات، درباره نحوه و چگونگی انتقام گیری امام مهدی ـ علیه السلام ـ از دشمنان اهل بیت مخصوصا دشمنان گذشته، بیان روشن و دقیقی وارد نشده است آیا ممکن است به صورت رجعت و زنده شدن مجدد آنان باشد، یا اینکه مراد انتقام از نسل آنان است؟ به خوبی روشن نمی باشد. گرچه در برخی روایات آمده است که حضرت بعد از ظهور برخی از دشمنان اهل بیت را از قبر خارج و مجازات می کند.[7] اما این گونه روایات به دلیل ضعف سند قابل استناد نمی باشد.
آنچه روایات بر آن تأکید دارند اصل انتقام گیری از دشمنان اهل بیت ـ علیهم السلام ـ بعد از قیام حضرت قائم است مخصوصا در مورد انتقام از خون سید الشهدا حسین بن علی ـ علیه السلام ـ بیش از همه تأکید شده است و لذا امام زمان ـ علیه السلام ـ به عنوان منتقم خون سید الشهداء لقب داده شده است اما با این حال چگونگی انتقام گیری حضرت در این گونه روایات نیز به خوبی بیان نشده است.
نتیجه اینکه با توجه به روایات متعددی که در این زمینه وارد شده است می توان گفت که آنچه در عصر ظهور حضرت اتفاق می افتد، مجازات مجرمان و انتقام از دشمنان خدا و خاندان پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است اما اینکه چگونه انتقام می گیرد و مخصوصا دشمنان اهل بیت در گذشته آیا دوباره زنده می شوند و همگی مجازات می شوند و یا برخی از آنان زنده و مجازات می شوند؟ چندان روشن نمی باشد ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که این دنیا محل حسابرسی نیست بلکه مجازات حقیقی در قیامت خواهد بود. اگر طبق این روایات دشمنان اهل بیت ـ علیهم السلام ـ زنده و مجازات شوند باز هم مجازات و عذاب اصلی آنان در آخرت و جهنم خواهد بود چون جنایات بسیاری از دشمنان اهل بیت ـ علیهم السلام ـ به حدی بزرگ است که جز با عذاب دائمی و شدید جهنم قابل مقایسه نیست. بنابراین بر فرض که دشمنان اهل بیت در عصر ظهور مجازات شوند آنان باز هم کیفر اعمال خود را در قیامت خواهند چشید.
 
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ـ علیه السلام ـ ، رجالی تهرانی.
2ـ وظایف شیعه، شرح دعای ندبه، عباس علی ادیب.
3ـ مکیال المکارم فی فوائد الدعا للقائم ـ علیه السلام ـ ، سید محمد تقی موسوی اصفهانی.

پی نوشت ها:
[1]. تفسیر عیاشی، محمد بن مسعود، تحقیق و تصحیح: سید هاشم رسولی محلاتی، المکتبه العلمیه، تهران، ج2، ص290.
[2]. اسراء / 33.
[3]. تفسیر نور الثقلین، شیخ حویزی، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، 1370ش. ج3، ص163.
[4]. تفسیر صافی، فیض کاشانی، چاپ سوم، موسسه الهادی، قم، 1374ش، ج4، ص380.
[5]. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بیروت، لبنان، 1983م، ج52، ص376.
[6]. الزام الناصب، علی یزدی حائری، تحقیق سید علی عاشور، بی تا، ص242.
[7]. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بیروت، لبنان، 1983م، ج25، ص386.